Nieuws
Op een aantal rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) in Nederland wordt inmiddels cellulose gewonnen, maar grootschalig circulair hergebruik van het materiaal is vooralsnog niet gelukt. De oogst bestaat namelijk niet volledig uit cellulose, in het zogenaamde zeefgoed zit ook nog 50% aan zand, haren en organisch materiaal. Reden genoeg dus om verder te onderzoeken hoe we de cellulose uit zeefgoed kunnen vrijmaken van de rest. Dat zal in eerste instantie gebeuren op rwzi Leidsche Rijn en rwzi Zeewolde.
Hoe wordt cellulose uit afvalwater gewonnen?
Wc-papier wordt met behulp van filters uit het rioolwater gezeefd. Het papier-maché achtige mengsel dat dit oplevert noemen we zeefgoed en bestaat voor ongeveer 50% uit cellulosevezels. Deze vezels zijn geschikt om nogmaals te gebruiken. Daarnaast is gezeefd rioolwater minder vuil, waardoor de rest van het zuiveringsproces wordt ontlast en energiezuiniger verloopt. Ook kan er cellulose gewonnen worden uit primair slib en actief slib.
Waar wordt cellulose teruggewonnen?
In Nederland wordt op een aantal rwzi's cellulose geoogst. Afhankelijk van de grootte van de rwzi en of het volledige of een deel van het afvalwateraanbod wordt gefilterd, komt daar een hoeveelheid cellulose bij vrij. Op dit moment wordt er circa 1.000 ton cellulose per jaar geoogst.
Waar wordt cellulose voor gebruikt?
Cellulose uit zeefgoed kan ingezet worden als vervanger voor oud papier of zelfs schone vezels uit hout. Afhankelijk van het product waarin je de vezels gebruikt, kan nog een hygiënisatiestap nodig zijn voordat de rioolcellulose wordt toegepast.
- Cellulose uit afvalwater is reeds met succes toegepast als afdruipremmer in asfalt. De vezels fungeren als bindmiddel tijdens de aanleg, als het asfalt nog vloeibaar is.
- De cellulose kan worden toegepast als isolatiemateriaal in de bouw of als toeslagstof worden ingezet bij het maken van plaatmateriaal (denk aan MDF).
- Van de cellulose is in een combinatie met hars een composiet te maken, een op kunststof lijkend product.
- In combinatie met mycelium, een draden vormende schimmel, kan van de cellulose een op piepschuim lijkend product worden gemaakt. Dit is toepasbaar als verpakkings- of isolatiemateriaal.
- Cellulose kan via pyrolyse omgezet worden in actief kool en weer op de rwzi toegepast worden voor het verwijderen van medicijnresten. Ook is het mogelijk om zeefgoed te verzuren, waarna het gebruikt kan worden voor nutriëntenverwijdering in de beluchtingstank.
Onderzoek
Er zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar het filteren van rioolwater en het oogsten van cellulose. Enerzijds om het effect op het zuiveringsproces te bepalen, anderzijds om een nuttige toepassing van het zeefgoed of de cellulose te onderzoeken. De conclusie is dat gezeefd influent zorgt voor een energiebesparing in de beluchting en de slibverwerking van een rwzi. Geoogst zeefgoed is echter wel te vuil voor hergebruik, de uitdaging is nu om meer te selecteren op alleen de cellulose. Vanuit de markt is er in ieder geval interesse voor deze cellulosebron. Omdat je met een zeefinstallatie ook een capaciteitsuitbreiding realiseert, is het voor rwzi's die ontlast moeten worden wel meteen al interessant.
Wetgeving
Om hergebruik van cellulose uit rioolwater mogelijk te maken, moet er een einde afvalstatus aan worden verleend. Daartoe wordt de cellulose onderzocht op de aanwezigheid van pathogenen, medicijnresten, zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) en zware metalen. Afhankelijk van de beoogde toepassing voor de cellulose kan de norm daarvoor verschillen. Dit traject wordt nu doorlopen, in samenwerking met onder andere Rijkswaterstaat en het RIVM.
Downloads & links
- Influent fijnzeven in rwzi’s, 2010
- Verkenning van mogelijkheden voor verwaarding van zeefgoed, 2012
- Vezelgrond uit zeefgoed
- Praktijkresultaten influent fijnzeef rwzi Blaricum, 2014
- Actiever Actief Slib, door het verwijderen van cellulosevezels
Uit de media
- Filmpje over het winnen van cellulose uit rioolwater
- Filmpje over de toepassing van cellulose in asfalt
- Filmpje over de omzetting van cellulose naar bioplastics
- Filmpje over nabehandelen van zeefgoed
Projecten
- Influentvoorbehandeling met trommelzeven op rwzi Leidsche Rijn
- Vetzuren produceren uit zeefgoed
- Cellulose oogsten uit afvalwater Schiphol
- Cellulose omzetten in actief kool voor verwijderen medicijnresten
- Cellulose omzetten in bioplastic (PLA)
Printpasta gemaakt door Omlab bestaande uit cellulose, calciet en Kaumera. Dat zijn reststromen uit de riool- en drinkwaterzuivering.