Direct naar content
Terug naar overzicht

Stel je eens voor dat een wijk in een stad net als een ruimteschip volledig zelfvoorzienend is qua energie, water en voedsel. Hoe zou zo’n wijk er dan uit zien? Welke faciliteiten zijn nodig? Hoe wordt het georganiseerd? De Energie- & Grondstoffenfabriek organiseerde in samenwerking met gemeente Groningen de challenge ‘Think like an astronaut: ontwikkel een stadswijk als ruimteschip’. Het beste idee wint 450 euro en 7500 euro om het idee verder uit te werken. De challenge is afgesloten en de winnaar is bekend! Op 25 juni maakte wethouder Roeland van der Schaaf van gemeente Groningen de prijswinnaars bekend.

Circulaire wijk in veengebied

Het winnende idee komt van Marco van Schaik en heet ‘De Veenmarke’. Dit is een circulaire wijk in een veengebied, gebaseerd op het eeuwenoude Marken-principe. De Marke is een gebied dat in collectief eigendom is van een gemeenschap. De Veenmarke bestaat uit drijvende kavels op het veen die met de waterstand meebewegen. Dat betekent dat de waterstand niet verlaagd hoeft te worden waardoor veenafbraak wordt gestopt. Sterker nog, door de waterstand ieder jaar te verhogen wordt veenaanmaak en daarmee het vastleggen van CO2 gestimuleerd! De jury was zeer enthousiast over het idee en vond het een goed uitgewerkt concept. Sterke punten zijn o.a. het gebruik van veengrond en tegelijkertijd het stimuleren van de aanmaak hiervan. 

Aanmoedingingsprijs

De aanmoedigingsprijs van 100 euro gaat naar het idee ‘Sociaal netwerk vervangt en ondersteunt fysiek netwerk’ van Lukas Schoenmaker. Over het plan: Infrastructuur loopt vaak tegen de grenzen van de capaciteit aan. Denk aan te weinig water als het warm is of te weinig ruimte op het stroomnet als er veel geproduceerd wordt. Als vraag en antwoord beter op elkaar zijn afgestemd, hoeven fysieke netwerken niet worden uitgebreid. Volgens dit idee kunnen sociale netwerken hiervoor zorgen. En dragen daarmee bij aan zelfvoorzienendheid. 

Inspirerend

De zeskoppige jury vond de volgende ideeën ook ontzettend inspirerend: 

  • Global Goals Community Wijk 1 door Ad Vlems. Een concept dat al gerealiseerd wordt in Ecodorp Boekel en waarbij de SDG’s als leidend principe worden gebruikt. 
  • Cooperatief Multi Diensten Nutsbedrijf door Diederik van Duuren. Bewoners, gemeente, drinkwaterbedrijf en waterschap worden aandeelhouder in het coöperatieve multi-diensten nutsbedrijf die op wijkniveau taken overneemt die lokaal duurzamer kunnen dan op centraal niveau. 
  • Zelfvoorzienende piramidestad door Aad Breed en Suzanne Giardina. Een piramidestad is een zeer compacte stad, opgebouwd uit woningen die als een soort Ikea bouwpakket in elkaar gezet worden. 
  • Dutch Climate Tower door Oscar Helsen. Combinatie van 500 appartementen met water- en energieopslag en stadslandbouw. 

Wil je meer over deze ideeën lezen? Kijk dan hier.

Waarom deze challenge?

Om echt circulair te worden, moet er meer gebeuren dan alleen waardevolle grondstoffen terugwinnen uit de rioolwaterwaterzuiveringen. Het rioolwater wordt bij de mensen thuis geproduceerd en nog een stap eerder komt het bij de drinkwaterbedrijven vandaan. Circulair worden betekent de hele waterketen betrekken. Wij denken dat een belangrijke partij hierin is wat wij noemen ‘de inrichters van Nederland’. En juist bij de inrichting moet een transitie plaatsvinden! Daarvoor zijn er drijfveren vanuit andere sectoren nodig, want alleen het opraken van grondstoffen lijkt niet genoeg. Dat is waarom de Energie- & Grondstoffenfabriek deze challenge is gestart. Want in eerste instantie kan je denken dat een volledig zelfvoorzienende woonwijk ver van de taken van de waterschappen afstaat. Maar de koppeling met energie, voedsel en de woningbouwopgave geeft wellicht die andere drijfveren om te komen tot circulair water. En dus de transitie meer kans te geven. Samen gemeente Groningen hebben we de handen ineengeslagen om deze challenge uit te zetten. Groningen heeft namelijk te maken met een enorme woningbouwopgave. De ideeën moesten daarom ook antwoord geven op de vraag hoe een stadswijk in dit speelveld met een hoge realisatiedruk circulair uitgevoerd kan worden.